انتشار به مناسبت روز جهانی حقوق بشر ۲۰۲۴
تهیه فایل تصویری سند در تشکل رنگین‌کمانان ایرانی
انتشار به مناسبت روز جهانی حقوق بشر ۲۰۲۴
دهم دسامبر روز جهانی حقوق بشر است. پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۰ این روز را به عنوان «روز جهانی حقوق بشر» اعلام کرد.
همجنسگرایان، دوجنسگرایان، افراد ترنسجندر و بیناجنسی و کوییرها در ایران، مورد شدیدترین بی‌حقوقی، تبعیض سیستماتیک و حکومتی، طرد شدن و خشونت‌های متعدد هستند. خشونتی سیستماتیک در حالی در ایران اعمال می‌شود که حکومت حقوق افراد جامعه را صرفا بر پایه گرایش و هویت جنسی پایمال کند و از اعطاء حقوق به آنها خودداری ورزد.
در گزارش حاضر قصد داریم تا با ارائه فاکت‌ها و مواردی که عمدتا در بازه زمانی یکساله اخیر (۲۰۲۳-۲۰۲۴) رخ داده، هم تصویری روشن از وضعیت کنونی کوییرها در ایران ارائه کنیم و هم بر فوریت و ضرورت اعمال فشار بر جمهوری اسلامی برای پایان دادن به آزار، تبعیض و انکار سیستماتیک علیه رنگین‌کمانی‌ها، تاکید کنیم.
۱. نفرت‌پراکنی، تصویرسازی منفی و انسان‌زدایی کردن از افراد کوییر توسط مقامات بلندپایه حکومت:
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه ۶ دی ۱۴۰۲ در دیدار با جمعی از زنان طرفدار نظام، همجنسگرایی را با کاربرد عبارات توهین‌آمیز «همجنس‌بازی، عامل نابودی خانواده و ترویج فساد در جهان» توصیف کرد و حمایت غرب و دولت‌های غربی از حقوق همجنسگرایان را تماما اشتباه دانست.
ابراهیم رئیسی، در سخنرانی خود در اوگاندا در سال ۱۴۰۲ مدعی شد کشورهای غربی به‌دنبال رواج «پدیده زشت همجنسگرایی»اند. رئیسی پیشتر نیز از همجنسگرایی با عناوین «پست‌ترین نوع ابتذال» و «از کثیف‌ترین موضوعات» یاد کرده بود.
محمدصادق کوشکی، استاد دانشگاه تهران و از چهره‌های جریان اصولگرای جمهوری اسلامی در نشستی درباره طرح مقابله با بیحجابی در سال ۱۴۰۲ گفت: «اگر کسانی با پرچم رنگین‌کمان در شهر حضور داشته باشند و در ملاء عام اعلام هم همجنس‌بازی کنند، باید در آتش زنده سوزانده شوند یا آنها را از کوه پرت کرد.»
۲. جرم انگاری برای فرهنگ‌سازی و صحبت انسانی در مورد رنگین‌کمانی‌ها در ایران:
الف: اعلام جرم دادستانی علیه عاملین یک برنامه تلویزیونی:
علی ضیاء، مجری تلویزیون در مصاحبه‌ای اینترنتی در کانال یوتیوب خود با اردشیر رستمی از همجنسگرایی و همجنسگرا بودن سخن گفت که اردشیر رستمی، بازیگر و هنرمند در پاسخ می‌گوید: «کسی حق ندارد به بقیه بگوید چطور باش. چرا همجنسگرایی بد است؟…ما کی باشیم که بگوییم گی و لزبین بودن بد است». این مهمان برنامه به دفاع از حق سبک زندگی افراد پرداخته و عدم قبول همجنسگرایی و تفاوت گرایش‌های جنسی را عامل رنج‌ها، خودکشی و حال بد افراد گی و لزبین معرفی می‌کند. این سخنان با واکنش‌های همجنسگرا‌ستیزانه و کوییرستیز شدید حامیان جمهوری اسلامی روبرو شد و خواهان برخورد شدید با علی ضیا و اردشیر رستمی شدند. گفتنی است که این فشارها نهایتا منجر به اعلام جرم دادستانی تهران علیه مجری و مهمان برنامه شد.
ب: احضار سفیر استرالیا در ایران به دلیل حمایت از رنگین‌کمانی‌ها:
سفیر استرالیا در تهران در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۴۰۳، با انتشار عکسی از خود و همکارانش در محوطه سفارت این کشور در اینستاگرام، به حمایت از حقوق رنگین‌کمانی‌ها پرداخت. انتشار این پست توسط سفیر استرالیا در تهران، حمله رسانه‌های حکومتی و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی را موجب شد. تا آنجا که سفیر استرالیا، ایان مک کانویل، روز چهارشنبه ۱۴ شهریور ۱۴۰۳ به وزارت خارجه جمهوری اسلامی، احضار شد و حتی روزنامه حکومتی فرهیختگان خواهان اخراج او از ایران شد.
۳. تلاش برای بسیج جامعه علمی و نظام درمانی علیه رنگین‌کمانی‌ها
در زمینه بهداشت روانی و خدمات سلامت روانی، جمهوری اسلامی تبعیضات و رفتارهای ضدانسانی مانند تبدیل‌درمانی و پیشداوری‌های منفی و شبه‌علم را علیه کوییرها در مراکز روانپزشکی و درمانی انجام می‌دهد. انجام چنین جنایتی علیه افراد کوییر مستلزم ایجاد یک هماهنگی سراسری در مراکز علمی و آکادمیک، با مشارکت دادن برخی از نیروهای متخصص در راستای کوییرستیزی نظام است. در ادامه به ذکر دو مثال اخیر در این رابطه اشاره می‌کنیم.
«سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران»، به عنوان مرجعی که باید علم را نمایندگی کند، در تاریخ ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ بیانیه‌ای سراسر هموفوب و کوییرستیز صادر کرد که نه تنها با حداقل استانداردهای علمی دنیای امروز مطلقا سازگاری نداشت؛ بلکه برای حمله به رنگین‌کمانی‌ها، به مراجع و متون مذهبی متوسل شده بود. این بیانیه که به شدت مورد اعتراض خود روانشناسان مستقل و فعالین جنبش کوییر ایران قرار گرفت، برگزاری هرگونه کارگاه آموزشی یا برنامه مشاوره در مورد همجنسگرایان و از جمله مسئله خودکشی آنها را اکیدا ممنوع اعلام کرد.
تایید و تجویز تبدیل‌درمانی توسط کتابهای آموزشی تدریس شده در دانشگاه برای رشته روانشناسی توسط جمهوری اسلامی. در یکی از کتاب درسی رشته روانشناسی مورد تایید نظام آموزشی جمهوری اسلامی، درمان‌های تبدیلی و ترمیمی را برای افراد همجنسگرا تجویز می‌کند و به شکل فاجعه‌باری حتی شوک الکتریکی و بیزاری‌درمانی را تایید می‌کند.
۴. کوییرستیزی سیستماتیک در نظام آموزشی کشور
در شبکه‌های اجتماعی تصویر نامهای به امضای مدیر یک مدرسه به تاریخ ۲۸ بهمن ۱۴۰۲ منتشر شده بود که مطابق آن یک دانش‌آموز دختر پایه هشتم، به دلیل آنچه «همراه داشتن تیزی، لوازم آرایشی، اعتراف به لزبین بودن و درخواست و دعوت از دانش‌آموزان به کارهای خلاف شرع» خوانده شده، برای همیشه از مدرسه اخراج شده است.
همچنین بر مبنای گزارشاتی که نویسندگان این مطلب دریافت کرده‌اند، دانشجویان کوییر هم از سوی مسئولین دانشگاه تحت فشار هستند. در یکی از موارد دانشجوی همجنسگرا به دلیل پوشش و بیان جنسیتی توسط دستگاه‌های امنیتی احضار و بازجویی شده است. در موردی دیگر، دانشجویی به دلیل بروز آنچه رفتارهای همجنسگرایانه خوانده شده به کمیته انضباطی دانشگاه فراخوانده شده. دانشجوی دیگر نان‌باینری هم به دلیل حضور در یک مهمانی با حضور افراد کوییر توسط کمیته انضباطی مورد آزار، تمسخر و توهین قرار گرفته و حتی به اخراج از دانشگاه تهدید شده است.
۵. تبعیض در زمینه مسکن و حمایت دولتی از افراد بی‌خانمان کوییر
افراد ترنس و کوییر بسیاری در ایران به ویژه در تهران، مشهد، کرج و شهرهای بزرگ به دلیل فشار و خشونت از خانه طرد می‌شوند یا خودشان بر اثر این فشارها فرار می‌کنند و در نتیجه بی‌خانمان و «کارتن‌خواب» می‌شوند. مقامات جمهوری اسلامی که خود در واقع عامل بی‌خانمانی این دسته از رنگین‌کمانی‌ها هستند، حتی پس از آوارگی آنها در خیابان هم هیچ مسئولیت انسانی را متقبل نمی‌شوند.
به طور مثال احمد احمدی‌صدر، رئیس سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در مصاحبه‌ای مربوط به روز ۶ فروردین ۱۴۰۳ خود در خصوص رسیدگی به وضعیت ترنس‌ها چنین گفت: «با ایجاد زیرساخت لازم به ترنس‌های معتاد متجاهر اسکان می‌دهیم، اما هیچ مسئولیتی را نمی‌توانیم قبول کنیم. چون این امر کار تخصصی وزارت بهداشت است و وزارت بهداشت باید ورود کند. نقطه‌ای را پیش‌بینی کرده‌ایم که کمترین تنش را داشته باشد، اما هنوز وزارت بهداشت برای تامین کادر تخصصی برای اداره ترنس‌ها اعلام آمادگی نکرده است.»
۶. کوییرستیزی در سیستم کیفری-قضایی جمهوری اسلامی:
الف: مجازات اعدام برای رابطه جنسی انتخابی دو مرد:
از نمونه‌های این احکام، اعدام سه مرد همجنسگرا در شهریور ماه سال ۱۳۹۰ بود. روابط عمومی دادگستری استان خوزستان، پس از به دار آویخته شدن این سه نفر در اهواز، مستند قانونی این حکم را مواد ۱۰۸ و ۱۱۰ قانون مجازات اسلامی دانست. ماده ۱۰۸ قانون مجازات اسلامی تعریف لواط است و ماده ۱۱۰ می‌گوید که «حد لواط در صورت دخول قتل است.»
پیش از آن نیز در ۲۲ آبان ۱۳۸۴ روزنامه کیهان از اعدام دو مرد به نامهای مختار. ن. (۲۴ ساله) و علی. الف. (۲۵ ساله) در میدان باهنر شهر گرگان در ملاءعام خبر داده بود و جرم آنها را “لواط” عنوان کرد.
مورد دیگر مربوط به صدور حکم اعدام برای روابط آزادانه همجنسگرایانه در اسفند ۱۳۸۳ است. روزنامه اعتماد در تاریخ ۲۵ اسفند آن سال نوشت که دادگاه کیفری تهران پس از کشف نوار ویدئویی که حاوی ارتباط جنسی دو مرد با یکدیگر بود، آنها را محکوم به اعدام کرد. با این حال پس از صدور این حکم، تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر اجرای این حکم منتشر نشده است.
ب: تبعیض علیه افراد اینترسکس:
در فقه اسلامی و شیعی که مبنای قانونگذاری در جمهوری اسلامی است، برای اشاره به افراد اینترسکس، واژه خنثی استفاده می‌شود که جدای از شیوه اثبات انواع آن، خود مقوله‌ای عجیب، مضحک، جنسیت‌زده و ضدانسانی است. دیه یک فرد اینترسکس، سه چهارم دیه مرد است و در مسئله ارث، از سهم هر یک از مرد و زن، نصف، ارث میبرد
۷. مصادیق خشونت خانگی و اجتماعی علیه رنگین‌کمانی‌ها:
عدم حمایت از جوانان همجنسگرا، لزبین، دوجنسگرا، ترنسجندر و بیناجنسی و کوییر؛ باعث بروز خشونت‌های مختلف حتی قتل فرزندان کوییر به دست پدر، برادر یا مردان خانواده، ازدواج اجباری، فرار از خانه، پناهجویی و تشدید مشکلات هزاران پناهجوی ایرانی کوییر ساکن ترکیه، خودکشی و افسردگی، ناشی از این تبعیضات و ستم‌ها است. ابعاد این معضلات آن چنان وسیع است که به دلیل سانسور حکومتی و تابوهای فرهنگی، کمتر راجع به آن صحبت می‌شود. باید عمق فاجعه مانند مثالی که در ادامه خواهیم گفت زیاد باشد تا شاید خبر آن به درون رسانه‌ها رسوخ کند.
در بهمن ماه سال ۱۴۰۲، رسانه‌ها از قتل یک شهروند ترنسجندر در تبریز به نام پارسا، توسط پدرش خبر دادند. این جنایت ترنس‌ستیزانه که توسط پدر پارسا انجام شد، تنها به دلیل آرایش و رفتارهای متفاوت پارسا انجام شده بود. این مرد میانسال در سخنانی گفته بود که از سن ۱۴ سالگی متوجه رفتارهای متفاوت پسرش شده و حتی او را پیشتر برای یک دوره ۲۵ روزه در یک کمپ بستری کرده بود تا به ظن پدر، رفتارهایش تغییر کند. پیشتر شعبه ۱۱۷ دادگاه کیفری تبریز این مرد را به دلیل ارتکاب چنین جنایت هولناکی تنها به سه سال حبس محکوم کرده بود. اما وبسایت خبری رکنا روز جمعه ۱۶ شهریور اعلام کرد که رئیس دادگاه با توجه به «شرایط متهم»، مدت زمان حبس او را به شش ماه تقلیل داده و او چندی پیش از زندان مرکزی تبریز آزاد شده است.
۸. اختصاص بودجه و تشکیلات رسانه‌ای برای اشاعه هموفوبیا و کوییرفوبیا:
در مقابل پیشروی‌های سال‌های اخیر رنگین‌کمانی‌ها در ایران، سیستم سرکوب جمهوری اسلامی در حال سازماندهی سیاسی-فکری-فرهنگی برای مقابله با جنبش کوییر ایران در سال گذشته بوده است. حکومت اسلامی در سال‌های اخیر از طریق ایجاد و تقویت موسسه «مصاف» تحت مدیریت علی اکبر رائفی‌پور و همفکرانش و گرفتن کمک‌های مالی کلان از حکومت و ایجاد شعبه‌های مختلف در سراسر ایران علیه رنگین‌کمانی‌ها فعالانه کار می‌کنند. آنها از طریق کانال‌های تلگرامی همچون «جنبش حلال‌زاده‌ها» و «جنس دوم» به صورت ویژه بر توهین، تمسخر، اشاعه اطلاعات شبه‌علم هموفوبیک و ترنس‌ستیز و تقویت جنبش‌های ضد‌ترنس و هموفوب-کوییرستیز در کشورهای مختلف (ایران، افغانستان، عراق، کشمیر و پاکستان) می‌پردازند.
۹. صحبت پایانی و جمع‌بندی:
این تبعیضات و ستم‌های سیستماتیک و قانونی که حکومت جمهوری اسلامی علیه افراد ال‌جی‌بی‌تی کیوپلاس، اعمال می‌کند و همگی نقض فاحش حقوق بشر محسوب می‌شوند؛ اهمیت دفاع و حمایت جهانی از مردم ایران و کوییرهای ایرانی را نشان می‌دهد.
دولت‌های غربی شامل اتحادیه اروپا، آمریکا، کانادا و استرالیا و دیگر دولت‌های حامی حقوق بشر و حقوق کوییرها و در کنار آن سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی حامی حقوق انسانی افراد، باید توجه ویژه و دقیقی به وضعیت کوییرهای ایران داشته باشند و به صدای این افراد طرد‌شده و مورد ستم گوش بدهند.
نزدیک به دو هزار پناهجوی کوییر ایرانی ساکن ترکیه، بیش از هفت سال است که منتظر پذیرش کیس پناهندگی خود توسط دولت‌های غربی هستند اما توجهی به آنها نمی‌شود. این انتظار وجود دارد که تمامی پناهجویان رنگین‌کمانی به کشورهای امن منتقل شده و در سهمیه پذیرش پناهجویان کوییر ایرانی، تجدید نظر اساسی صورت پذیرد.
باید تمامی عاملین و آمرینی که در ایجاد، اعمال و گسترش خشونت علیه کوییرها در ایران -شامل زندان، بازداشت، شلاق، اعدام و تبلیغات کوییر‌ستیزانه- نقش دارند، شناسایی شده و به عنوان ناقضین حقوق بشر، مورد پیگرد و مجازات قرار گیرند. باید هر نوع رابطه سیاسی با این حکومت کوییرستیز قطع شود، سفارتخانه، کنسولگری‌ها، مراکز مذهبی و فرهنگی‌اش تعطیل شوند؛ و در سطحی عالی‌تر، نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از دشمنان اصلی حقوق بشر در دنیای امروز، در سطح جهانی بایکوت و منزوی شود.
همچنین از سازمان‌ها و نهادهای حامی حقوق کوییرها در سراسر جهان می‌خواهیم که همراه با فشار سیاسی به جمهوری اسلامی، از فعالین و حامیان جنبش دفاع از حقوق کوییرهای ایرانی، حمایت کنند و آنها را در زمینه مبارزه علیه جمهوری اسلامی یاری برسانند.
آذر ۱۴۰۳ – دسامبر ۲۰۲۴
