نفرت و دشمنی دیکتاتورها و مرتجعین با افراد کوییر گاه به آن حدی است که آدم از خود میپرسد «واقعا چرا؟ مگر غیر از این است که رنگینکمانیها هم مثل تمامی شهروندان جامعه حق دارند که از تمامی حقوق شهروندی برخوردار باشند؟». صحبتهای تازه رجب طیب اردوغان برای یافتن پاسخی به این سوال به ما کمک میکند.
اردوغان روز دوشنبه ۲۴ دیماه ۱۴۰۳ سخنرانی آغاز سال جدید میلادی خود را به حمله شدید به جنبش کوییر ترکیه اختصاص داد. او سال جدید را «سال خانواده» نامید و مساله رنگینکمانی در ترکیه را «توطئه خارجیها با هدف تضعیف ترکیه» توصیف کرد. این نماینده اسلام سیاسی در ترکیه ادامه داد:
«مسئولیت مشترک ما این است که از کودکان و جوانان خود در برابر روندهای مضر و ایدئولوژیهای منحرف محافظت کنیم. روندهای فرهنگی نئولیبرال در حال عبور از مرزها و نفوذ به تمام نقاط جهان هستند. آنها همچنین منجر به گسترش جایگاه الجیبیتی و دیگر جنبشها میشوند.» اردوغان اضافه کرد که غرب دارد از سلاح جنبش کوییر برای تضعیف خانواده استفاده میکند؛ تا جایی که «[این روزها] هر کس از طبیعت و خانواده دفاع کند مورد ظلم و ستم سنگینی قرار میگیرد.»
همه این صحبتها و حملات تند اما مقدمهای برای پروژهای بزرگتر یعنی تقویت بنیانهای «نهاد مقدس خانواده تکهمسری» بود. اردوغان فورا اعلام کرد در «سال خانواده» دولت برنامههای زیادی با هدف افزایش نرخ زاد و ولد و حمایت از خانوادههای جوان دارد؛ از جمله وامهای بدون بهره برای تازه ازدواج کردهها، بهبود پرداختهای انتقالی برای والدین فرزندان تازه متولد شده، و همچنین حمایتهای مالی، خدمات مراقبت از کودکان و کمکهای مسکن به عنوان مشوقهایی برای تشکیل خانواده. اردوغان همچنین وعده مراقبت از کودکان رایگان یا حداقل ارزان را داد.
همان طور که میبینید اردوغان مثل تمامی همپالکیهایش مساله کوییر و آزادیهای جنسی در سطح جامعه را دشمن شماره یک تهدیدکننده بنیان خانواده میداند. او میداند که هر درجه پیشروی جامعه در زمینه تثبیت حقوق شهروندان برای برخورداری از آزادیهای جنسی، خانواده تکهمسر آن هم از نوع سنتی اسلامیاش را در مسیر فروپاشی قرار میدهد؛ خانوادهای که اساس آن بر دوگانه زن-مرد، تولید مثل و نابرابری جنسیتی و اخلاقیات عقبمانده بنا شده. او به خوبی میداند که حفظ بنیانهای چنین شکلی از خانواده، تا چه میزان به حفظ کل زیربنای اقتصادی و سیاسی وضع حاکم کمک میکند. دفاع از «ارزشهای خانواده» اسلحهای است که به وسیله آن از دیکتاتورهایی مثل اردوغان، پوتین و خامنهای گرفته تا جریانات دست راستی مثل ترامپ و ویکتور اوربان، به رنگینکمانیها حمله میکنند.
با همه این تفاسیر، این تهدیدات و خط و نشان کشیدنهای اردوغان یک مخاطب خاص هم دارد؛ جنبش دفاع از حقوق رنگینکمانیها در ترکیه که یکی از قویترین جنبشهای اجتماعی سیاسی در خاورمیانه هستند؛ جنبشی که به رغم محدودیتها، ممنوعیتها و بازداشتهای وسیعی که به ویژه از سال ۲۰۱۵ در این کشور آغاز شده نشان دادهاند که در مسیر مبارزشان برای دستیابی به رهایی و برابری، سر باز ایستادن ندارند. جنبشی که به طور قطع، «سال خانواده» مد نظر اردوغان را هم مثل سالیان قبل به سالی پر از مبارزات درخشان خود تبدیل خواهد کرد.
پ ن: برای درک بهتر متن، هر جا که از عبارت خانواده استفاده شده، مدل کنونی کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی را تصویر نکنید. در این کشورها خانواده سنتی در نتیجه مبارزات طولانی تعدیل و اصلاح شده و در نتیجه آن چه مد نظر اردوغان هست را نمایندگی نمیکند.