خبرگزاری حکومتی خبرآنلاین روز دوشنبه ۴ دی‌ماه گزارشی را از وضعیت اعتراضی مدارس و شکاف‌های میان حاکمیت و دانش‌آموزان منتشر کرده که حاوی نکات و اطلاعات درخور توجهی است. این گزارش در واقع محصول مصاحبه با سه معلم به نام‌های محمد داوری، نرگس ملک‌زاده و محمدرضا نیک‌نژاد است که از تجربیات تدریس خود در یکسال گذشته و چالش‌های اساسی که با آن روبرو هستند، صحبت می‌کنند.
گر چه مصاحبه‌کنندگان در تمامی طول مصاحبه در تلاش هستند که با رویکردی اصلاح‌طلبانه و جهتگیری منفی و آسیب‌شناختانه به وضعیت اعتراضی دانش‌آموزان مصاحبه را تنظیم کنند، اما باز هم جواب‌هایی که تحویل می‌گیرند تنها موید این حقایق است: دانش‌آموزان پس از اعتراضات ۱۴۰۱ اصلا برای جمهوری اسلامی تره خرد نمی کنند؛ ترس دانش‌آموزان از حاکمیت ریخته؛ دانش‌آموزان سرتاپای محتوای آموزشی مدارس را قبول ندارند؛ دروس دینی و عقیدتی مورد نفرت همگانی دانش‌آموزان است؛ سیاست‌های حکومت در آموزش و پرورش به طور کامل شکست خورده است.
اما برای اینکه از خودمان جلو نزنیم، در ادامه بخش‌هایی از مصاحبه خبر آنلاین با این سه معلم را با شما مخاطبین به اشتراک می‌گذاریم تا در جریان خلاصه‌ای از این مباحثه قرار گیرید. اما توجه داشته باشید که این اظهارات از زبان معلمان مصاحبه‌شونده بوده و آغشته به مواضع سیاسی آنهاست، اما این موضوع به صحت فاکت‌ها و تجربه‌هایی که عنوان می‌کنند، خدشه خاصی وارد نمی‌کند:
الف: دانش‌آموزان و انقلاب زن زندگی آزادی:
« در خصوص موضوعاتی که در کتاب‌های درسی هست و به‌طریقی در حوادث سال گذشته مطرح شده بود، مثلاً واژه زن و تصویر زنان در کتاب، بحث حجاب، شخصیت‌ها و مسئولین، همچنان تداعی کننده حوادث سال گذشته است، دانش‌آموزان هم جسارت بالایی دارند طوری‌که حتی اگر معلمان بخواهند وارد این مباحث نشوند، آن‌ها تلاش می‌کنند معلم را وارد این مباحث کنند، برای نمونه در درسی مانند علوم اجتماعی وقتی به رابطه دولت و ملت، بحث تفکیک قوا، اصول قانون اساسی، انتخابات، مشارکت مردم پرداخته می‌شود دانش‌آموزان بلافاصله وارد بحث می‌شوند و درباره آزادی‌ها یا مسئله حجاب صحبت می‌کنند.»
« در درس مطالعات اجتماعی مخصوصاً وقتی بخش مدنی آن را تدریس می‌کنم و درباره حقوق اساسی صحبت می‌کنیم، با دانش‌آموزان چالش داریم، وقتی به آن‌ها درباره قانون اساسی می‌گوییم بلافاصله سراغ آن را در واقعیت بیرونی کتاب می‌گیرند، می‌پرسند مگر در کتاب نگفته من باید آزادی بیان داشته باشم پس چرا در جامعه آن را نمی‌بینم.»
« بعد از جریانات سال گذشته جسارت اجتماعی در لایه‌های مختلف جامعه زیاد شد، در بین دانش‌آموزان هم همین‌طور، طوری‌که اگر امروز کسی به آن‌ها در خیابان تذکر حجاب بدهد بلافاصله واکنش نشان می‌دهند و فرد تذکر دهنده را در موقعیت دفاعی قرار می‌دهند؛ این حاصل یک کنش کلی در سطح جامعه است، جامعه کاملاً موضع گرفته و در جایگاه حمله است اگرچه مجبور به سکوت شده؛ حالا شما همین وضعیت را در سر کلاس‌ها دارید، دانش‌آموزان در کلاس درس کاملاً به‌شکل تهاجمی فکرها را نقد می‌کنند، دانش‌آموزان امسال با دانش‌آموزان سال‌های قبل خیلی فرق کرده‌اند.»
« واکنش دانش‌آموزان در مدارس به دوره ابتدایی هم کشیده شده است، سال گذشته در اوج اعتراضات وارد یک مدرسه ابتدایی شدم و متوجه شدم شعار توپ، تانک، فشفشه می‌دهند، یعنی آن‌ها متاثر از فضا واکنشی نشان می‌دهند که برای‌شان مفهوم نیست.»
ب: قطبی شدن فضای مدارس به ضرر دانش‌آموزان بسیجی:
« تجربه‌ای در یک مدرسه وجود دارد که بچه‌ها با یک دانش‌آموز بسیجی درگیر شدند، یعنی خود آموزش و پرورش از طرفی اعتراض می‌کند چرا دانش‌آموزان وارد اعتراضات سال گذشته شدند و از طرفی خودش دانش‌آموزان را در قالب نیروی بسیج سازماندهی می‌کند. لذا دوگانه دانش‌آموزان مدافع وضع موجود و منتقد وضع موجود در مدرسه ایجاد شده است که بسیار آسیب زننده است. در این شرایط مدافعین وضع موجود در مدرسه‌ها در اقلیت هستند و سایرین با تمسخر و تحقیر و چون آموزش ندیدند حتی به‌صورت غیر مدنی به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند و آن بچه‌های مدافع وضع موجود با عبارت‌های مختلفی مورد خطاب قرار می‌گیرند.»
پ: نفرت دانش‌آموزان از تعلمیات دینی در مدارس:
« دین و زندگی و هدیه‌های آسمانی جز درس‌هایی هستند که در پایین لیست درس‌های محبوب دانش‌آموزان قرار دارد، حتی معلم‌های این درس‌ها در ته لیست محبوبیت دانش‌آموزان قرار دارند، اگر این کتاب‌ها را ورق بزنیم در رفتاری که دانش‌آموزان با تصاویر این کتاب‌ها دارند، واکنش آن‌ها را به این درس‌ها متوجه می‌شویم.»
« امروز در مدرسه‌ها درس دینی دینی است، هدیه‌های آسمانی دینی است، قرآن، تعلیمات اجتماعی و دفاعی دینی است، به فیزیک و ریاضی هم رحم نکردند طوری‌که در فیزیک یک بخش «بیشتر بدانید» دارند و یک حادثه تاریخ اسلام را به فیزیک ارتباط دادند، این نگاه در آموزش اتفاقاً به ضد خودش تبدیل شده است و عمل می‌کند.»
تحریریه دانشگاه سنگر آزادی و برابری