در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ (۲۴ مرداد ۱۴۰۰) گروه تروریستی و عقبمانده طالبان، دوباره کابل را اشغال کرد و نظام جمهوریت سقوط کرد. امروز (۱۵ اوت ۲۰۲۵) دقیقاً چهار سال از آن روز شوم میگذرد. در این چهار سال، حقوق زنان و دختران بهصورت سیستماتیک و گسترده ای پایمال شده است؛ ممنوعیت کامل تحصیلِ متوسطه و دانشگاه، کنار زدن از بیشتر مشاغل (حتی سازمانهای بینالمللی)، محدودیتهای شدید رفتوآمد، پوشش اجباری و گشتهای امر به معروف و حذف از فضای عمومی. همین الگوی «آزار جنسیتیِ سازمانیافته» تا آنجا مستند شد که دادستان دیوان کیفری بینالمللی در ژانویهٔ ۲۰۲۵ برای دو مقام ارشد طالبان به اتهام آزار و ستم جنسیتی درخواست حکم بازداشت داد.
سرکوب کیفری خشن نیز بهطور کمسابقهای برگشته است. فقط در ۴ ژوئن ۲۰۲۴، ۶۳ نفر (از جمله ۱۴ زن) در ورزشگاهِ شهر سرپل در ملأعام شلاق خوردند؛ اتهامات اعلامی شامل «روابط نامشروع»، «همجنسگرایی» و مواردی اینگونه بود. همزمان، اقلیتهای قومیـمذهبی بهویژه شیعیان/هزارهها و اسماعیلیان و هندوها زیر فشار امنیتی و مذهبی شدیدی شدهاند. گزارشهایی هم از حذف تدریجی زبان فارسی/دری از مکاتبات و فضاهای رسمی و فشار زبانی بر رسانهها منتشر شده است.
وضعیت افراد کوئیر (الجیبیتیکیو+) بهطور خاص وخیمتر شده است. در چارچوب نظام طالبانی و اجرای قوانین عقبمانده شریعت اسلام، روابط همجنسگرایانه همچنان جرمانگاری شده و بنا به منابع رسمی و تحلیلی با شلاق و زندان مجازاتپذیر است. بازداشت، تهدید، باج گیری و تجاوز جنسی، شکنجه و «آشکارسازی اجباری» گزارش شده و بسیاری از افراد کوییر، ناچار به پنهانکاری هویت/گرایش جنسی خود یا فرار از کشور شدهاند. موجهای اخراج اجباری در کشورهای همسایه افغانستان یعنی ایران و پاکستان، نیز پناهجویان افغانستانی، از جمله زنانِ در معرض خطر و افراد کوئیر را دوباره به خطر بازگشت اجباری سپرده است. پاکستان از ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ کارزار بازداشت و اخراج را تشدید کرده و ایران در ۲۰۲۵ بیش از یکمیلیون افغانستانی را برگردانده است؛ این روند، خطر بازگردانی به شکنجه/آزار را برای گروههای آسیبپذیر بهشدت بالا برده است.
نمای کلی وضعیت حقوق انسانها در افغانستان پس از «معاملهٔ دوحه» و فروپاشی جمهوریت، ترکیبی است از حذفِ زنان از زندگی عمومی، کیفردهی خشن و نمادین (شلاق/اعدامهای علنی)، سرکوب هویتی و مذهبیِ افراد تحت ستم و ارعاب کوئیرها، در چهار سال گذشته رو به افزایش بوده است. با اینهمه، مقاومت و مبارزه زنان و کوییرها، شبکههای آموزش پنهانی، دادخواهی کنشگران و مستندسازیِ پیگیرِ فعالان اجتماعی و سیاسی و نهادهای بینالمللی ادامه دارد؛ به امید هرچه زودتر پایان یافتن سلطه گروه تروریستی طالبان و یک زندگی محترمانه و انسانی برای مردم افغانستان.